Abdülhamid es-Serrac
| Abdülhamid es-Serrac عبد الحميد السراج | |
|---|---|
| |
| Birleşik Arap Cumhuriyeti Kuzey Bölgesi Yürütme Konseyi Başkanı | |
| Görev süresi 20 Eylül 1960 - 16 Ağustos 1961 | |
| Cumhurbaşkanı | Cemal Abdünnâsır |
| Yerine geldiği | Nureddin Kahala |
| Yerine gelen | Me'mun el-Küzberi |
| Birleşik Arap Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Yardımcısı | |
| Görev süresi 16 Ağustos 1961 - 29 Eylül 1961 | |
| Cumhurbaşkanı | Cemal Abdünnâsır |
| Yerine gelen | Makam kaldırıldı |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | Eylül 1925 Hama, Suriye Devleti, Fransız Suriye ve Lübnan Mandası |
| Ölüm | 23 Eylül 2013 (87-88 yaşlarında) Kahire, Mısır |
| Milliyeti | Suriyeli |
| Askerî hizmeti | |
| Rütbesi | Albay |
| Çatışma/savaşları | 1948 Arap-İsrail Savaşı |
Abdülhamid es-Serrac (Arapça: عبد الحميد السراج, Eylül 1925[1] - 23 Eylül 2013) Suriye Ordusu subayı ve siyasetçiydi. Mısır ve Suriye arasındaki birlik ilan edildiğinde, sadık bir Arap milliyetçisi ve Mısır Cumhurbaşkanı Cemal Abdünnasır'ın destekçisi olan Serrac, BAC'nin Suriye bölgesinin liderliğinde kilit bir rol oynadı.
İlk yılları
[değiştir | kaynağı değiştir]
Serrac, Hama'da Kürt kökenli muhafazakâr Müslüman bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi.[2][3] Humus Askeri Akademisine katıldı ve Suriye'nin Fransa'dan bağımsızlığını kazanmasının ardından ordudaki ilk subaylardan biri oldu. Sarrac,[4] Arap Kurtuluş Ordusunda gönüllü olarak 1948 Arap-İsrail Savaşı'na katıldı.[5][4] Safed'i kuşatmak için altı zırhlı araçtan oluşan bir müfrezeye liderlik etti.[6]
Siyasi kariyer
[değiştir | kaynağı değiştir]Hüsnü Zaim'i iktidardan uzaklaştıran 1949 Darbesi'nde rol oynadı[7] ve 1952'de Edib Çiçekli hükûmetinin personel bölümünü devraldı. Çiçekli devrildiğinde Serrac geçici olarak Paris'e askerî ataşe yardımcısı olarak gönderildi. Ancak Mart 1955'te Suriye askeri istihbaratının başına getirildi. Bu pozisyonda hükûmete karşı komploların önlenmesinde önemli bir rol oynadı. Serrac herhangi bir siyasi partiye katılmadı, ancak özellikle Baas'a karşı iktidardakilerle işbirliği yaptı.[5] Eylül 1957'de, iki ülke arasında yapılan savunma anlaşmasının bir parçası olarak 4000 Mısır askerinin Lazkiye'ye çıkarılmasını müzakere etmeye yardımcı oldu.[8]
Birleşik Arap Cumhuriyeti'ndeki rolü
[değiştir | kaynağı değiştir]
Mısır ve Suriye arasındaki birlik ilan edildiğinde, Mısır Cumhurbşkanı Cemal Abdünnasır'ın sadık bir destekçisi olan Serrac, içişleri bakanı olarak kabinede kilit bir pozisyona getirildi. Suriye jandarması, çöl devriyesi ve Genel Güvenlik Dairesinin 13 Mart 1958'de kendi yetki alanına devredilmesiyle konumu daha da yükseldi.[9] Baas Partili bakanların BAC hükûmetinden istifa etmelerinin ardından Serrac'a 1 Ocak 1960'ta Sosyal İşler ve Evkaf bakanlıkları da verildi.[10]
20 Eylül 1960 tarihinde Suriye Yürütme Konseyi (SYK) başkanı olarak atandı. Serrac 35 yaşında BAC'deki en güçlü Suriyeli yetkili haline geldi.[5] içişleri bakanı ve SYK başkanı olmasının yanı sıra, Nasır'ın Ulusal Birlik partisinin Suriye şubesini yönetiyor ve Mart 1960'ta kurulan Suriye Ekonomi Vakfının başkanlığını yapıyordu. Şam'ı ziyaret eden bir İngiliz yetkili onu "Suriye'nin Genel Valisi" olarak tanımladı. Ancak, acımasız olarak görülen polis yöntemlerini kullanması ve hatırı sayılır gücü onu Suriye'de sevilmeyen biri haline getirdi. Yine de, "işleri halledebilen" kusursuz bir Arap milliyetçisi olarak biliniyordu. Nasır'a Serrac'ı görevden alması için baskı yapıldı, ancak o Suriye'yi kendi adına yönetecek daha uygun birinin olmadığını düşünerek bunu reddetti. Sonunda, Ağustos 1961'de Nasır onu cumhurbaşkanı yardımcısı olarak atamaya karar verdi, Kahire'ye yerleştirdi ve böylece Suriye'nin fiili lideri olarak düşüşünü gerçekleştirdi.[11]
18 Eylül'de Nasır Ulusal Birlik'in iki kolunu birleştirerek Serrac'ı Suriye kolunun genel sekreterliği görevinden mahrum bırakınca ve Mısır Cumhurbaşkanı Yardımcısı Abdülhakim Amir en yakın çalışma arkadaşlarından birini görevden alınca Serrac istifasını sundu. BAC'nin devlet bakanı Abdülkadir Hatim, Serrac ile Amir arasında arabuluculuk yapmak üzere gönderildiyse de başarısız oldu ve Amir 19-20 Eylül'de güçlerini harekete geçirmeye başladı. Nasır'a karşı bir operasyonun başarılı olamayacağını anlayan Sarrac, Nasır ve Amir'le Kahire'de buluşmayı kabul etti. Nasır, Suriye'nin tek hakimi olma hırsı nedeniyle Serrac'ı kınasa da Amir'in yerine Mahmud Riyad'ı Suriye işleri bakanı olarak atadı. Suriye'nin başkan yardımcısı olarak görevine devam eden Serrac, BAC idari reformu için bir bakanlık komitesine de başkanlık etti. Ancak 26 Eylül'de aniden ikinci istifasını sundu ve Nasır bunu kabul ederek Amir'i onun yerine gönderdi.[12]
Sonraki yaşam ve ölüm
[değiştir | kaynağı değiştir]
28 Eylül 1961'de Suriye'de hoşnutsuz subayların gerçekleştirdiği bir darbe BAC'yi feshetti. Serrac tutuklandı ve Şam'daki Mezzeh Hapishanesi'nde hapsedildi.[13] Hapishaneden kaçtı ve Lübnan'ın başkenti Beyrut'a gitmek üzere Suriye'den ayrıldı. 1964 yılında Suriye Sosyal Milliyetçi Partisi (SSMP) Serrac'a suikast girişiminde bulununca Mısır'a kaçtı ve Nasır'la arasını düzeltti.[14] Serrac, Kahire'de özel bir vatandaş olarak yaşadı[kaynak belirtilmeli] ve sosyal güvenlik müdürü olarak görev yaptı. 2004 yılında hâlâ Kahire'de yaşadığı bildiriliyordu.[14] Ancak eski savunma bakanı Mustafa Talas, Serrac'ın Suriye'ye dönmesi için Suriye hükûmeti nezdinde lobi faaliyetlerinde bulunuyordu. Haftalık el-Ahram gazetesine göre 2005 yılının sonlarında dönmesi bekleniyordu.[13]
Serrac Suriye'ye dönmedi ve 23 Eylül 2013 tarihinde Kahire'de öldü. Suriye'de gömülmeyi talep etmişti, ancak iç savaş nedeniyle ülkede oluşan istikrarsız güvenlik durumu nedeniyle Kahire'de defnedildi.[4]
Konuyla ilgili yayınlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Wilford, Hugh (2013). America's Great Game: The CIA's Secret Arabists and the Shaping of the Modern Middle East. Basic Books. s. 255. ISBN 9780465069828.
Sarraj Syria Kurd.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]Özel
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "حكاية رجل الرعب عبد الحميد السراج". asharqalarabi.org.uk (Arapça). 10 Ekim 2013. 24 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2023.
- ^ Jwaideh, Wadie (2006). The Kurdish National Movement: Its Origins and Development. Syracuse University Press. s. 289. ISBN 9780815630937.
- ^ Wilford, p. 255.
- ^ a b c The Death of Abdul Hamid Sarraj, Vice President of Gamal Abdel Nasser 28 Eylül 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Elbashayer. 2013-09-25.
- ^ a b c Podeh 1999, s. 126.
- ^ Nazzal 1978, s. 40.
- ^ Caroline Attie (2004). Struggle in the Levant: Lebanon in the 1950s. I.B.Tauris. s. 9. ISBN 978-1-86064-467-2.
- ^ Podeh 1999, s. 35.
- ^ Podeh 1999, s. 54.
- ^ Podeh 1999, s. 110.
- ^ Podeh 1999, ss. 128–129.
- ^ Podeh 1999, s. 147.
- ^ a b Moubayed, Sami. Soft de-Baathification in Syria 27 Temmuz 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Al-Ahram Weekly. 18 May 2005.
- ^ a b Moubayed, p. 326.
Genel
[değiştir | kaynağı değiştir]
- Nazzal, Nafez (1978), The Palestinian exodus from Galilee, 1948, Institute for Palestine Studies
- Podeh, Elie (1999), The Decline of Arab Unity: The Rise And Fall of the United Arab Republic, Sussex Academic Press, ISBN 1-84519-146-3
.svg)
.svg)
.svg)
